Türkiye’de belirli şartları taşıyan avukatlar, birçok ülkeye vizesiz seyahat imkânı sunan yeşil pasaport (hususi pasaport) alabilme hakkına sahiptir. Bu blog yazısında avukatların yeşil pasaport alabilmesi için gereken şartlar, başvuru süreci, gerekli belgeler, pasaport başvurusu adımları, 2025 güncel pasaport fiyatları (harç ve defter bedelleri), pasaport yenileme işlemleri ve başvuru durumunu pasaport sorgulama yöntemleri detaylı şekilde ele alınmaktadır. Resmi kaynaklara dayanan bu rehber sayesinde yeşil pasaport konusunda güncel bilgilere ulaşabilir, yazı sonunda ise pasaport işlemleriniz için yapay zeka destekli asistan yönlendirmesinden faydalanabilirsiniz.
Yeşil Pasaport Nedir ve Avantajları
Yeşil pasaport, resmi adıyla hususi damgalı pasaport, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına belirli kriterler kapsamında verilen, kapağı yeşil renkte özel bir pasaport türüdür. Bu pasaport, standart (bordo) pasaporttan farklı olarak sahibine önemli ayrıcalıklar sunar. En büyük avantajı, birçok ülkeye vize almadan seyahat imkânı tanımasıdır. Yeşil pasaport sahipleri, Schengen Bölgesi ülkeleri başta olmak üzere dünyanın pek çok ülkesine vizesiz (sadece pasaportla) 90 güne kadar seyahat edebilir . Örneğin, Almanya, Fransa, İtalya, İspanya, İsveç, İsviçre, Macaristan ve Norveç gibi Avrupa ülkeleri pasaportla gidilen ülkeler arasında sayılabilir ve yeşil pasaport sahiplerinden kısa süreli ziyaretler için vize istemez . Bu yönüyle yeşil pasaport, uluslararası seyahatlerde büyük kolaylık ve zaman tasarrufu sağlar.
Yeşil pasaport sadece belirli kişilere verildiği için prestijli bir belge olarak da görülür. Her vatandaş yeşil pasaport alamaz; yalnızca kanunda tanımlanan mevki veya statüdeki kişiler bu haktan yararlanabilir. Aşağıda yeşil pasaport alma hakkı bulunan kesimlere değindikten sonra özellikle avukatların yeşil pasaport alabilme durumunu detaylandıracağız.
Yeşil Pasaport Kimlere Verilir?
Türkiye’de hususi damgalı yeşil pasaport alma hakkı, genellikle üst düzey kamu görevlileri ve belirli koşulları sağlayan kişilere tanınmıştır. Pasaport Kanunu’na göre yeşil pasaport alabilecek kişiler kısaca şu şekilde özetlenebilir:
Devlet Memurları: 1., 2. veya 3. derece kadrolarda görev yapan devlet memurları ile bu kadrolardan emekli olanlar (ayrıca hak sahiplerinin eşleri ve belirli yaşa kadar çocukları) bu pasaportu alabilir . Öğrenimine devam eden çocuklar 25 yaşına kadar aile üzerinden yeşil pasaport hakkından faydalanabilir .
Siyasiler: TBMM eski ve yeni üyeleri (milletvekilleri) yeşil pasaport hakkına sahiptir. Görev süreleri boyunca il, ilçe ve birinci kademe belediye başkanları da hususi pasaport alabilir .
İhracatçılar: Son yapılan düzenlemelerle belirli bir yıllık ihracat tutarını aşan başarılı ihracatçılara da sınırlı sayıda yeşil pasaport verilmektedir (bu, ihracatı teşvik amacıyla tanınan bir haktır).
Avukatlar: Baroya kayıtlı olarak en az 15 yıl mesleki kıdeme sahip avukatlar da 2020 yılından beri yeşil pasaport alabilmektedir . Avukatların durumu, bu listede en yeni eklenen gruplardan biridir ve aşağıda ayrıntılı şekilde ele alınmıştır.
Yukarıdaki gruplara ek olarak, yeşil pasaport sahiplerinin bakmakla yükümlü oldukları eş ve çocukları da mevzuattaki şartları taşımaları halinde yeşil pasaport alabilir . Örneğin, bir avukat yeşil pasaport hakkı elde ettiğinde, eşi ve 18 yaş altı çocukları (veya öğrenimine devam eden 25 yaş altı gençler) de bu pasaporttan yararlanabilir. Kısaca, yeşil pasaport geniş bir ayrıcalıklı grup için geçerli olsa da, her biri için kanunda belirlenmiş özel kriterler bulunmaktadır.
Avukatlar İçin Yeşil Pasaport Şartları (2025)
Avukatların yeşil pasaport alabilmesi, 17 Ocak 2020 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan bir yönetmelik değişikliği ile mümkün hale gelmiştir . Yargı Reformu Stratejisi kapsamında yapılan bu düzenlemeye göre baro levhasına kayıtlı en az 15 yıllık avukatlar hususi damgalı pasaport başvurusu yapma hakkı kazanmıştır . Yani bir avukatın yeşil pasaport alabilmesi için temel şart, baroya kayıtlı olarak 15 yıl veya daha fazla süre avukatlık yapmış olmasıdır. Bu 15 yıllık kıdem süresi hesaplanırken dikkat edilen hususlar şunlardır:
Baro Kaydı ve Kıdem: Avukatın meslekteki kıdemi, baro levhasına kayıtlı olarak geçirdiği süreye göre hesaplanır . Avukatın aktif olarak avukatlık yaptığı yıllar baro tarafından belgelendirilir.
Kesintiler ve Kamu Hizmeti: Eğer avukatlık kariyerinde baro kaydında kesinti yaşanmışsa (örneğin bir süre avukatlığa ara verip sonra yeniden başlamışsa), ara verilen o süre genellikle kıdem hesabına dahil edilmez. Ancak aradaki kesinti süresi boyunca avukat, bir kamu kurum veya kuruluşunda avukatlık yapmışsa, bu süre kıdemden sayılır . Yani, kamu kurumlarında asli ve sürekli avukatlık göreviyle geçirilen süreler 15 yıl hesabına dahil edilmektedir . Bu sayede kamuda çalışmış avukatların hak kaybı önlenmiş olur.
Disiplin ve Adli Durum: Başvuru yapacak avukatın, devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene karşı suçlar, milli savunmaya karşı suçlar, devlet sırlarına karşı suçlar veya terör suçları gibi ağır suçlardan soruşturma veya kovuşturma altında olmaması gerekmektedir . İçişleri Bakanlığı bu konuda Adalet Bakanlığı’ndan gerekli adli sicil bilgilerini teyit etmektedir. Kısaca, ciddi bir suç isnadı bulunan avukatlara yeşil pasaport verilmesi mümkün değildir.
Baro Kaydı Zorunluluğu: Avukatın halen baro levhasına kayıtlı ve mesleğe devam ediyor olması gerekir . Baro kaydını sildirmiş (avukatlığı bırakmış) kişiler bu haktan yararlanamazlar. Dolayısıyla aktif olarak avukatlığa devam eden, 15 yılını doldurmuş ve adli sicili uygun avukatlar yeşil pasaport için başvurabilir.
Yukarıdaki şartları sağlayan bir avukat, eş ve çocukları için de yeşil pasaport imkânı elde eder. Mevzuata göre avukatın eşi ve 18 yaşından küçük çocukları, ayrıca 18 yaşını geçmiş öğrenimine devam eden 25 yaş altı çocukları da avukat üzerinden yeşil pasaport alabilir . Eğer avukatın yetişkin engelli çocuğu varsa, sağlık kurulu raporu ile durum belgelendiği takdirde o da ebeveyninin hakkından yararlanabilir .
Not: Avukat, yeşil pasaport aldıktan sonra bu hakkın şartlarını korumakla yükümlüdür. Kanunda belirtilen şartlardan herhangi birinin kaybedilmesi halinde (örneğin avukatın baro kaydını silmesi, meslekten men edilmesi veya yukarıda bahsedilen nitelikte bir suçtan yargılanması gibi durumlar) pasaport sahibinin mevcut yeşil pasaportunu iade etmesi gerekmektedir . Baro veya Türkiye Barolar Birliği, şartları kaybeden avukatların durumunu tespit ederse durumu derhal nüfus müdürlüğüne bildirmektedir . Bu nedenle, yeşil pasaport alan avukatların pasaport süresi bitene kadar da koşulları taşımaya devam etmeleri önemlidir.
Avukatlar İçin Yeşil Pasaport Başvurusu Nasıl Yapılır?
Yeşil pasaport almaya hak kazanan avukatların, pasaportu edinebilmek için belirli bir başvuru süreci izlemeleri gerekir. Bu süreç, diğer pasaport türlerine başvuruya benzer şekilde yürütülse de avukatlar için ekstra bir adım olan talep formu onayı bulunmaktadır. Başvuruyu adım adım şu şekilde özetleyebiliriz:
Gerekli Belgeler
Öncelikle avukatların yeşil pasaport başvurusu için hazırlaması gereken belgeleri belirtelim. Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü (NVİ) tarafından hususi pasaport başvurusunda tüm başvuru sahiplerinden talep edilen belgeler şunlardır :
Kimlik Belgesi: T.C. kimlik kartı, nüfus cüzdanı veya geçici kimlik belgesi (aslı).
Biyometrik Fotoğraf: Son 6 ay içinde çekilmiş, ICAO standartlarına uygun 1 adet biyometrik vesikalık fotoğraf.
Hususi Pasaport Talep Formu: Avukatlar için en önemli belge, hususi damgalı pasaport talep formudur. Bu form, avukatın yeşil pasaport hakkını belgeleyen ve barosu tarafından onaylanan resmi belgedir . Formun İçişleri Bakanlığı NVİ Genel Müdürlüğü tarafından belirlenen formatta doldurulması ve ilgili baro veya Türkiye Barolar Birliği (TBB) tarafından onaylanması gerekmektedir. (Aşağıda bu formun temini ve onayı detaylandırılmıştır.)
Varsa Eski Pasaport: Başvuru sahibi daha önce herhangi bir pasaport aldıysa ve halen geçerliyse, bu eski pasaport başvuru sırasında teslim edilmelidir. Eski pasaport, yeni pasaport verilirken iptal edilecektir (mevcut vizelerin bulunduğu sayfalar iptal edilmez; eski pasaport, geçerli vizeler için yeni pasaportla birlikte kullanılabilir) .
Diğer Belgeler: Eğer avukat, eşi ve çocukları için birlikte başvuracaksa, aile bireylerinin durumu için ek belgeler gerekebilir. Örneğin, eş ve çocuk bilgileri talep formuna yazıldıysa vukuatlı nüfus kayıt örneği istenebilir . 18 yaş üstü öğrenci çocuklar için öğrenci belgesi gerekebilir ; engelli çocuklar için sağlık kurulu raporu talep edilebilir . Bu belgeler, aile üyelerinin pasaport hakkını doğrulamak için istenir.
Hususi Pasaport Talep Formu Temini: Avukatlar için özel olarak hazırlanan hususi (yeşil) pasaport talep formu, bağlı bulunulan baro tarafından sağlanır. Birçok baro, resmi web sitesinde bu formun doldurulabilir bir örneğini sunmaktadır. Örneğin, İstanbul Barosu talep formunun bilgisayarda doldurulup e-posta ile baroya gönderilmesini ve yaklaşık 3 iş günü içinde onaylı formun barodan teslim alınmasını istemektedir . Form üzerinde el ile düzeltme yapılmaması, bilgiler eksiksiz doldurulması önemlidir. Baro, avukatın 15 yıl kıdeme sahip olduğunu ve baroya kayıtlı olduğunu teyit ederek formu imzalar/mühürler. TBB de elektronik ortamda formların doğrulanması sürecinde rol oynayabilmektedir . Kısacası, yeşil pasaport başvurusunda bulunacak avukat önce barosundan bu onaylı talep formunu temin etmelidir.
Başvuru Adımları
Gerekli evrakları hazırlayan avukatların izleyeceği başvuru adımları ise şu şekildedir:
Randevu Alma: Pasaport başvuruları randevu ile alınmaktadır. Avukatlar, barodan onaylı talep formunu aldıktan sonra NVİ’nin randevu sisteminden başvuru için randevu oluşturmalıdır. Bunun için randevu.nvi.gov.tradresinden veya Alo 199 çağrı merkezinden uygun bir tarih-saat seçilebilir . Yeşil pasaport başvuruları yalnızca il nüfus ve vatandaşlık müdürlüklerine yapılabildiği için, randevu alırken hususi pasaport seçilmelidir (yurt dışında ikamet edenler için konsolosluklar üzerinden başvuru alınmaktadır) .
Nüfus Müdürlüğüne Başvuru: Randevu gününde başvuru sahibi avukat, hazırladığı tüm belgelerle birlikte (kimlik, fotoğraf, onaylı talep formu, varsa eski pasaport vb.) ilgili il nüfus müdürlüğündeki pasaport birimineşahsen başvurur . Başvuru sırasında görevli memur, belgeleri kontrol eder ve sisteme giriş yapar. Baro veya TBB tarafından imzalanmamış/onarılmamış formlarla yapılan başvuruların kabul edilmeyeceğini unutmamak gerekir .
Ücretlerin Ödenmesi: Pasaport başvurusundan önce, pasaport defter bedelinin ödenmiş olması gerekir . Yeşil pasaportlar harçtan muaf olduğu için avukatlar yalnızca defter (cüzdan) bedelini ödeyecektir . 2025 yılı için pasaport defter bedeli 1.135 TL olarak belirlenmiştir . Bu ödeme, başvuru öncesinde vergi dairesi internet sitesi üzerinden, anlaşmalı bankalardan (örneğin Gelir İdaresi’nin sistemi veya bankaların ödeme ekranlarından vergi kodu 9064 ile) yapılabilir . Ödeme yapıldığında sistemde göründüğünden, dekont götürmeye gerek yoktur; ancak makbuz saklamak her zaman için faydalı olabilir.
Biyometrik Veri ve İmzalar: Nüfus müdürlüğünde başvuru esnasında, başvuru sahibinden parmak izi alınır ve imzası dijital sisteme kaydedilir. Bu veriler pasaportun çipine yazılacağı için zorunlu adımdır. Eğer avukat eş ve çocukları için de başvuruyorsa, onların da başvuruya gelmesi ve bu işlemleri yaptırması gerekir (18 yaş altı çocuklar için ebeveynlerin bulunması yeterli olabilir).
Başvurunun Tamamlanması: Tüm işlemler tamamlandığında görevli, başvuruyu onaylayarak pasaport basım sürecini başlatır. Başvuru numaranız size iletilebilir ya da e-Devlet üzerinden görüntülenebilir. Artık geriye pasaportun basılıp teslim edilmesini beklemek kalır.
Pasaport Ücretleri (2025) ve Harç Muafiyeti
Pasaport ücretleri, Türkiye’de pasaport başvurusu yapacak herkes için önemli bir konudur. Pasaport maliyeti iki kalemden oluşur: pasaport harcı (süreye göre değişen devlet harcı) ve pasaport defter bedeli (pasaport cüzdanının ücretidir, sabittir). 2025 yılı itibarıyla güncel pasaport fiyatları Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yeniden değerleme oranlarına göre belirlenmiştir. Aşağıda 2025 yılı için geçerli pasaport harç tutarları ve defter bedeli belirtilmiştir :
6 aylık pasaport harç bedeli: 2.359,40 TL
1 yıllık pasaport harç bedeli: 3.449,40 TL
2 yıllık pasaport harç bedeli: 5.631,40 TL
3 yıllık pasaport harç bedeli: 8.000,00 TL
4-10 yıl (3+ yıl) pasaport harç bedeli: 11.274,00 TL
Pasaport Defter Bedeli (cüzdan bedeli): 1.135 TL (süreye bakılmaksızın her pasaport için sabit ücret)
Yukarıdaki harç tutarları, bordo (umuma mahsus) pasaport başvurularında ödenmesi gereken meblağlardır. Hususi (yeşil) pasaportlar ise harçtan muaftır . Yani yeşil pasaport almaya hak kazanan avukatlar, yukarıdaki yüksek harç bedellerini ödemezler. Bu da yeşil pasaportun bir diğer avantajıdır; örneğin 10 yıllık normal pasaport için toplam ~12.409 TL (harç+defter) ödenmesi gerekirken, avukatlar yeşil pasaport için sadece defter bedeli olan 1.135 TL ödeyerek pasaportlarını alabilirler. Harç muafiyeti sayesinde yeşil pasaport sahipleri ciddi bir mali yükten kurtulmuş olur.
Pasaport Yenileme: Pasaportlar, süreleri dolduğunda veya sayfaları bittiğinde yenilenebilir. Pasaport yenileme işlemi de aslında yeni pasaport başvurusu yapmak demektir. Yeşil pasaport sahibi avukatlar, pasaportlarının süresi bittiğinde yine barolarından güncel tarihli bir talep formu alarak aynı başvuru sürecini izlerler. Türkiye’de yeşil pasaportlar genellikle 5 yıl süreyle verilir (azami süreyi aşmamak kaydıyla). Süre bitiminde avukat halen şartları sağlıyorsa (örneğin baro kaydı devam ediyorsa) yeniden başvuru yaparak pasaportunu uzatabilir/yenileyebilir. Yenilemede de güncel defter bedelinin ödenmesi gerekecektir; ancak yeşil pasaport olduğu için yine harç muafiyeti devam eder. Eski pasaportundaki geçerli vizeler veya damgalar varsa, yeni pasaportla birlikte eskisini de kullanmaya devam edebileceğini unutmayın (özellikle uzun süreli vizeler için eski pasaport iptal edilse de vize sayfası geçerli kalır ve seyahatte iki pasaportun birlikte gösterilmesi istenir) .
Pasaport Başvuru Sorgulama ve Teslim Süreci
Başvurunuzu tamamladıktan sonra pasaportunuzun basım ve teslimat aşamasını merak ediyor olabilirsiniz. Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü, başvurusu alınan pasaportları Ankara’daki kişiselleştirme merkezinde basarak PTT kargo ile belirtilen adrese göndermektedir. Genellikle yeşil pasaport dahil tüm pasaportlar, yoğunluğa bağlı olarak 5-10 iş günü içinde basılıp teslim edilmektedir. Başvuru durumunuzu takip etmek için birkaç yöntem vardır:
e-Devlet ile Sorgulama: e-Devlet Kapısı üzerinden Pasaport Başvuru Durumu Sorgulama hizmetini kullanarak kendi adınıza yapılan pasaport başvurusunun hangi aşamada olduğunu görebilirsiniz . Bu hizmet, pasaportunuzun basılıp basılmadığını, kargoya verilip verilmediğini öğrenmenizi sağlar. e-Devlet’e T.C. kimlik numaranız ve şifrenizle giriş yaptıktan sonra Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü hizmetleri altında “Pasaport Başvuru Durumu Sorgulama” ekranına ulaşabilirsiniz. Buradan pasaport başvuru sorgulamaişleminizi gerçekleştirebilirsiniz.
Alo 199 ve NVİ İletişim: Nüfus İdaresi’nin Alo 199 çağrı merkezi, pasaport başvuruları konusunda bilgi alabileceğiniz bir hattır. Başvuru numaranızı vererek pasaportunuzun durumu hakkında bilgi talep edebilirsiniz. Ayrıca NVİ Genel Müdürlüğü’nün resmi sitesindeki “Başvuru Takip” bölümü ya da kargo takip ekranı da sorgulama için kullanılabilir. NVİ, PTT ile entegre çalıştığından pasaport basıldıktan sonra PTT kargo takip numarası da e-Devlet üzerinden görülebilir.
Teslim Alma: Pasaport, başvuruda belirttiğiniz adrese kurye ile teslim edilir. Belirtilen adreste bulunmamanız halinde size bir ihbar notu bırakılır ve pasaportunuz ilgili PTT şubesine teslim edilir. Oradan kimlik ibraz ederek pasaportu teslim alabilirsiniz. Pasaport sorgulama yaparak gönderi durumunu öğrenmek, teslim sürecini kolaylaştıracaktır.
Teslim aldığınız yeşil pasaportunuz ile artık vize muafiyetinden yararlanarak dilediğiniz ülkeye seyahat edebilirsiniz (tabii ki her ülkenin kendi giriş koşullarına ve kalış süresi kurallarına uymak şartıyla). Seyahat öncesi gidilecek ülkenin güncel vize politikalarını kontrol etmekte fayda vardır; bazı ülkeler yeşil pasaportlu Türk vatandaşlarından da belirli sürelerden sonra vize isteyebilmektedir. Ancak Avrupa’nın büyük kısmı ve birçok ülke için ekstra bir işlem yapmadan sadece pasaportunuzu kullanarak seyahat edebilmek yeşil pasaportun en cazip yanıdır.
Sonuç olarak, 15 yıl ve üzeri kıdeme sahip avukatlar için yeşil pasaport, 2025 itibarıyla önemli bir ayrıcalık haline gelmiştir. Bu rehberde, pasaport başvurusu aşamasından başlayarak gerekli tüm bilgileri aktarmaya çalıştık. Resmi süreçleri takip ederek ve belgelerinizi eksiksiz hazırlayarak siz de yeşil pasaportunuzu alabilirsiniz. Pasaport işlemleriyle ilgili daha fazla bilgi veya kişisel yardım almak isterseniz, pasaportai.com.tr adresindeki yapay zeka destekli pasaport asistanını kullanarak sorularınıza cevap bulabilirsiniz. Güvenli ve keyifli seyahatler dileriz!
